Kirazın faydaları arasında öne çıkan nokta, meyvenin antioksidan bakımından zengin olması ve bu sayede pek çok organı hücre hasarına karşı koruması.
Buna ek olarak tam bir vitamin ve mineral deposu olan kiraz C, A, K vitaminleri ile fosfor, demir ve kalsiyum gibi önemli mineraller bakımından çok iyi bir kaynak.
Kirazın Besin Değerleri
100 gram tatlı kiraz;
- Günlük C vitamini ihtiyacının %12’sini (7.0 mg)
- K vitamini ihtiyacının %3’ünü (2.1 mcg)
- B6 vitamini ihtiyacının %2’sini
- Folat ihtiyacının %1’ini (4.0 mcg)
- A vitamini ihtiyacının %1’ini (64IU)
- Kalsiyum ihtiyacının %1’ini (13.0 mg)
- Demir ihtiyacının %2’sini (0.4 mg)
- Magnezyum ihtiyacının %3’ünü (11.0 mg)
- Fosfor ihtiyacının %2’sini (21.0 mg)
- Potasyum ihtiyacının %6’sını (222 mg)
- Bakır ihtiyacının %3’ünü 0.1 mg)
- Manganez ihtiyacının %4’ünü (0.1 mg) karşılar.
Eğer sindirim sorunları çekiyorsanız ve sık sık kabızlık yaşıyorsanız kiraz sizin meyveniz olabilir. Çünkü kiraz, bağırsakları hareketlendiren ve kabızlığı önleyen besin lifinden yüksek miktarda içermektedir. 100 gram kiraz günlük olarak alınması gereken besin lifinin %8’ini karşılar.
Kirazın Sağlığa Faydaları
Beyin Sağlığı: Yaşla beraber beyin hücreleri arasındaki iletişim azalır ve bunun sonucu olarak zihinsel aktivite yavaşlayabilir ve hafıza sorunları görülebilir. Düzenli olarak kiraz yiyerek ilerleyen yaşlarda oluşan bu durumu engelleyebilir, en azından süreci yavaşlatabilirsiniz.
Kiraz içinde bulunan antioksidanlar gelişmiş hücreleri tahrip eden ve hali hazırda vücudumuzda bulunan serbest radikallere karşı koruma sağlar. Ne kadar az hücre zarar görürse beyin o kadar çevik ve hafıza o kadar keskin olur.
Bu antioksidanları kiraz dışında, siyah erik, böğürtlen, ahududu, çilek, avokado, portakal ve kırmızı üzüm gibi meyvelerden de alabilirsiniz.
Uykusuzluk: Kiraz, beyinde uyku döngüsünün düzenlenmesi için kullanılan “melatonin” içerir. Vücudumuz normal koşullarda yeterli miktarda melatonin üretebilir ancak bazı çevresel faktörler (yapay aydınlatma, tv ekranı veya bilgisayar ekranından gelen ışık gibi) melatonin seviyesini düşürerek yatağa girdiğinizde uykuya geçişi zorlaştırabilir.
Yatmadan bir kaç saat önce kiraz yerseniz eksik melatonin tamamlanır ve uykuya geçiş kolaylaşır.
Kilo Kontrolü: 100 gram kiraz ortalama 60 kalori içerir. 1 dilim beyaz ekmeğin 80-90 kalori olduğunu düşünürsek, özellikle kilo vermeye çalışırken lezzetli atıştırmalık seçenekleri arasına kirazı rahatlıkla ekleyebilirsiniz. Kirazın %75’i sudur ve midenizi daha az kaloriyle daha kısa sürede doldurmanızı sağlar.
Besin lifi bakımından zengin olması ise daha uzun süre tok hissetmenize yardımcı olur. Burada dikkat edilmesi gereken kritik nokta tüketilen kirazın miktarıdır. Çünkü kirazın kalorisinin büyük bir miktarı şekerden gelir ve fazla tüketildiğinde diyetinizi olumsuz yönde etkileyebilir.
İltihap Önleyici: Bilimsel araştırmalar, kirazda bulunan “antosiyanin”nin iltihap arttırıcı bazı enzimleri (cyclooxygenase-1 ve 2) baskıladığını ortaya koymaktadır. Bu özelliği ile kiraz gut artriti, fibromiyalji (ağrılı kas rahatsızlığı) ve kronik spor sakatlıkları nedeniyle oluşan ağrıları hafifletilmesi için önerilen meyveler arasında yer almaktadır.
Hatta “California Kiraz Danışma Kurulu”nun kirazın ağrıya etkisi konusunda “20 adet kiraz yemek 1 aspirin almaktan 10 kat daha etkilidir” gibi iddialı bir açıklaması da mevcut.
Gut Hastalığı: Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir çalışmaya göre kiraz, gut hastalığına bağlı eklem ağrısı ataklarını %35 ile %75 arasında azaltıyor.
Kirazın Diğer Faydaları
- Diyabet riskini düşürür
- Cildi korur, yaşlanma belirtilerini geciktirir
- Antioksidan etkisiyle kansere karşı koruma sağlar
- Kalp ve damar sağlığını korur
- Nörolojik hastalıkların görülme riskini azaltır
- Bağışıklık sistemini güçlendirir
Fazla Kirazın Zararı Var mı?
Fazla kiraz tüketirseniz almanız gerekenden fazla şeker ve besin lifi tüketmiş olursunuz. Besin lifi ishal ve kabızlık için iyidir ancak “fazla” besin lifi bu sorunları tetikleyebilir.
1 avuç kiraz sizi pek çok hastalığa karşı korur ancak 1 kilo kiraz midenizi bozarak mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir. Eğer organik kiraz almadıysanız fazla kiraz yiyerek, kiraz yetiştiriciliğinde sık kullanılan kimyasal haşere ilaçlarına maruz kalabilirsiniz.
Kiraz Ağacı Hakkında Bilgiler
Meyvesinden bu kadar bahsettikten sonra biraz da ağacından bahsedelim.
Farklı kiraz türleri olmasına karşın (tatlı, ekşi, siyah, kırmızı…) kiraz ağaçları “Prunus” familyasındandır. Ülkemizde yetiştirilen kiraz ağaçlarının çoğunluğu “Prunus avium”dur ve bu ağaç Kuzey Afrika, Batı Asya, Tunus ve Fas’ta yetiştirilir. Ekşi kiraz ağacı ise (Prunus cerasus) daha çok Avrupa (Türkiye dahil) ve güneybatı Asya’da yetişir. Türkiye, Rusya ve Ukrayna’nın ardından dünyanın 3. büyük ekşi kiraz ve en büyük tatlı kiraz (2009 rakamlarına göre) üreticisidir.
Az güneş gören kiraz ağacının yaprakları mümkün olduğunca çok ışık almak için büyük olur. Çok güneş alan yapraklar ise “fotosentez” kapasitesini arttırmak için kalınlaşır.
Kış aylarında yapraklarını döken ağaç 30 metreye kadar uzayabilir. Kiraz ağacı bahar aylarında yeni yapraklarla birlikte beyaz çiçekler açar.
Kiraz meyvesi insanlar arasında olduğu kadar başta kuşlar olmaz üzere diğer hayvanlar arasında da oldukça popüler bir meyvedir.
