Hafızamızın en büyük kısmını anılarımız kaplıyor. Öğrendiğimiz bilgiler ise hafızamıza çok daha zor kazınıyor. Buna en güzel örnek şu olabilir: İlk kez öpüştüğünüzde bunu hayatınızın sonuna kadar unutmazsınız fakat üniversiteye hazırlanırken edindiğiniz tüm bilgiler, sınavdan birkaç ay sonra hafızamızdan tamamen silinir. Bu durum, anıların beynimizin farklı bir bölgesinde depolanmasından kaynaklanıyor. Yani anılarımız, otobiyografik hafızamızı oluşturuyor.

Bu hafızaya üstün bir şekilde sahip olanlar, ‘hipertimezi’ adındaki bir hastalıkla adlandırılıyorlar. Bu kişiler, çocuk yaştan itibaren yaşadıkları her anı en ince detayına kadar hatırlayabiliyorlar. Mesela 3 Mart 2007 yılında, kahvaltıda ne yediğinizi hatırlıyor musunuz? İşte bu insanlar hatırlıyorlar.

Peki hipertimezi hakkında neler biliyoruz? Bu hastalıkla ilgili ilginizi çekebileceğini düşündüğümüz 9 gerçeği anlattık.

Bu hastalık, dizilerde ve belgesellerde sıklıkla konu ediliyor

House, hipertimeziyi konu edinen dünyaca ünlü dizilerden bir tanesi. Ayrıca bu hastalığa sahip sayılı insanlardan olan Brad Williams, Unforgettable isimli kendi belgesel filmini çekmiştir.

Bu hastalık, yalnızca 10 yıldır biliniyor

Hipertimezi, bundan yaklaşık 10 yıl önce yazılan bir makalede konu edildi. Daha sonra Jill Price adındaki bir hasta üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda hastalık bilim dünyasına tanıtıldı.

Bu hastalık dünyada yalnızca 20-30 civarında kişide bulunuyor

Şu ana kadar dünyada yalnızca 20-30 kişide bulunan bu hastalık o kadar az kişide var ki, bilim insanları bu yüzden hastalığın oluşumuna sebep olan etmenler hakkında bir fikir sahibi değil.

Bu hastalık, sandığınız gibi okul hayatında size başarı getirmiyor

Hipertimezi hastalığına sahip olan Jill Price, insanların bu hastalık yüzünden okulda müthiş başarılar elde etmiş olabileceğini düşünmemeleri gerektiğini, hatta okul hayatı boyunca çok zorluk çektiğini söyledi. ‘İkisi aynı şey değil’ diyen Price, anılarını hatırlamakla iş ya da okul için gerekli olan bilgileri ezberlemenin aynı şey olmadığını söyledi.

Hastalık, tarihlerle ilgili mükemmel bir hafızaya sahip olunmasını sağlıyor

Hipertimeziye sahip olan hastalar yalnızca anılarını değil, anılarının yaşandığı o tarihleri de net bir şekilde hatırlayabiliyorlar. Yine bu durumla ilgili bir açıklama yapan Price, “Geçmiş tarihten bir günde o an kiminle olduğumu, ne yaptığımı, havanın nasıl olduğunu, ne giydiğimi çok net hatırlıyorum. Tüm bu detaylar, sanki o anı tekrar yaşıyormuşum gibi hafızamda tekrar canlanıyor” şeklinde konuştu.

Geçmişle şimdiki zaman karıştırılabiliyor

Bu hastalığa yakalanmış olan görmek engelli H.K., gözlerinin görmemesine rağmen tüm anılarını kendi gözünden hatırladığını söylüyor. Genel olarak kişisel anılarını hatırladığını söyleyen H.K., bir olayı düşündüğü sırada o anı bir hatıra mı yoksa o anda yaşadığı bir durum mu olduğunu ayırt edemediğini söylüyor.

Yıllar önce yaşanan anılar, taptaze olarak kalmaya devam ediyor

Hipertimezi hastalarından olan Louie Owen, 1986 yılında (o zaman 13 yaşındaymış) okul değiştirip arkadaşlarından ayrılmak zorunda kaldığı anı aynı şekilde hatırlamış. Karşısındaki muhabirin kendisine acı dolu gözlerle baktığını gören Owen, “Şu an tüm dünyam yıkılmış gibi hissediyorum. Bunları söylediğim sırada kalbi paramparça olan o kıza dönüşüyorum” demiş.

Bu hastalık sanılandan çok daha ağır bir yük

Böylesine bir hafızaya sahip olmanın kendisini yalnız hissettirdiğini söyleyen Owen, durumu ‘kimsenin anlamadığı bir dilde konuşma’ya benzetiyor. Psikolog Gary Marcus, hastalığın bazı yönlerini obsesif-kompulsif bozukluğa benzeterek, “her ikisinin de ortak özelliği tarihler ve olaylar hakkında sıradışı bir hafıza geliştirmek” diyor.

Onlar da herkes gibi yanlış hatırlayabilirler

Yapılan bazı araştırmalar, hipertimezi hastalarının herkes gibi anılarını yanlış hatırlama payına sahip olduğunu gösteriyor. Laboratuvar ortamında yapılan bazı deneylerde, üstün otobiyografik hafızalıların yaşanmamış bir anıyı sanki yaşanmış gibi anlatmaları sağlanmış.