Çocuklar nasıl beslenmeli?

• Tweet
• Pin It

Çocuklarımızı iyi beslemek bizim sorumluluğumuz. Kötü ya da iyi yeme alışkanlıkları, sağlıksız ya da sağlıklı besinleri seçme eğilimleri, genelde yetişkinlikte de devam eder. İşte bu nedenle neyi, ne zaman yapacağımız ya da yapmayacağımız, önereceğimiz ya da yasaklayacağımız doğru ve yanlış seçimler için onlara nasıl yardımcı olacağımız konusunda bizim de bazı bilgilere ihtiyacımız var. Bu haftayı “çocuklarıma sağlıklı yiyecek içecekleri nasıl yediririm, onu daha iyi nasıl beslerim?” sorusuna yanıt vermeye ayırdık. Bu konuda çok sorunuz var, biliyorum. Ve bu nedenle de muhtemelen hafta içinde Kelebek’te de aynı konuyu yazmaya devam edeceğiz.
Hangi yaşta olurlarsa olsunlar çocuk ve gençlerin sağlıklı büyüyüp gelişmeleri için iyi besinlere ihtiyaçları var. Atılacak ilk adım onların bizden farklı olduklarını anlayabilmek ve isteklerine saygı göstermekle başlıyor. Tecrübe ve bilgilerimize dayalı, doğru ve haklı bazı isteklerimizden, temel bazı kurallardan tabiî ki vazgeçmek zorunda değiliz. Ama besinleri onların isteklerine uygun hazırlamak, yemek için doğru zaman ve yer seçmek, besin seçimlerinde onların düşünce, beklenti ve ağız tatlarına saygı göstermek, yani onları da dinlemek gerek.
Çocuklarımız için lezzetli ve sağlıklı bir beslenme planı nasıl oluşturacağız? Böyle bir planı evde-okulda veya tatilde nasıl sürdürebileceğiz? Bu sorulara doğru cevaplar vermek için her anne-babanın, her okul yöneticisinin ya da öğretmenin görevi. Çünkü onları geleceğe hazırlamak yalnızca doğru bilgiler aktarmakla, yani iyi eğitmekle ilgili değil. Doğru beslenme alışkanlıkları edinmeleri için de yardımcı olmanız gerekiyor. Çocuklar için doğru bir beslenme süreci oluşturmanın pek çok aşaması var. Bu süreç evde başlıyor, okulda devam ediyor. Yola onlara doğru örnekler olmakla, iyi bir rehberlik ve yol arkadaşlığı yaparak çıkmak gerekiyor. Sağlıklı ve lezzetli beslenme yolculuğu okulda da devam ediyor. Genel olarak da hayat yolculuğunun sonraki aşamalarında yavaş yavaş gelişiyor.

Çabuk doyarlar

Bana göre beslenme eğitimine mutfaktan, hatta yemek masasından başlamak lazım. Ne sıklıkta yemek yediklerini, ne kadar yiyeceğe ihtiyaç duyduklarını anlamaya çalışmalı, yetişkin porsiyonlarının onların iştah kapasitelerini aşabileceğini unutmamalısınız. Çocuklarınızın mideleri sizin porsiyonlarınızı tüketecek büyüklükte değildir. Çocuklara tüketebileceklerini düşündüğünüzden daha az besin vermeyi kural haline getirin. Daha fazlasını onların istemelerini sağlayın. Hatta biraz sabırlı olun, üstelemelerini, zorlamalarını bekleyin.

Açlık işaretleri farklıdır

Önemli bir nokta daha var ve birçoğumuz bu noktayı da atlıyoruz. Çocukların açlık işaretleri de bizimkinden farklıdır. Onlar sadece ana öğünlerde değil, acıktıkça yemeye eğilimlidir. Böyle bir beslenme tarzını daha çok severler. Çocuklar tıka basa yemek yerine yalnızca açlıklarını giderecek kadar yemeğe ihtiyaç duyarlar. Doyduklarını gösteren en önemli işaretse yemekle oynamaya, başka şeylerle ilgilenmeye başladıkları zamandır. Bu türden işaretlerin neler olduğunu anlamaya çalışın ve yemeği ya da onları masadan uzaklaştırın.

İştah dalgalanmaları sıktır

Çocukların tıpkı sizin gibi gün içinde ya da günden güne değişen, hatta her yemek için farklı olabilen iştah dalgalanmaları yaşayabilecekleri aklınızda olsun. Her gün, her öğün aynı iştahta olmayabilirler. Sevdikleri yiyecekleri görünce daha iştahlı olurlar. Ayrıca büyüme sıçraması diye tanımlanan özel dönemlerde besin alımlarını arttırırlar. Bu sıçramaların zamanı ergenlik döneminin başlangıcıdır. Erkekler için 12-16, kızlar için 10-14 yaş arası büyüme sıçramalarının olduğu dönemlerdir. Bu dönemlerde iştahlarının öncekinden daha farklı olması beklenir. Bu yaş aralıklarında beslenmelerine daha fazla itina göstermenizi tavsiye ederim.

Sık ve az yerler

Kafanızı karıştıran noktalardan birinin de çocuk ve gençlerin yemek yeme sıklıkları olduğunu biliyorum. Bu konuda birçok anne ciddi tereddütler yaşıyor. Anne babalar çocuk ve gençlerin ne sıklıkta yemek yemeleri konusunda da fikir sahibi değil. Beslenme uzmanlarına göre anne ve babaların “beslenme saatleri” oluşturması, sofraya birlikte oturmakta ısrarcı davranmaları gerekiyor. Beslenme ve çocuk sağlığı uzmanları çocukların her gün aynı saatte beslenmesinin daha uygun olacağı görüşündeler. Ama şu noktayı da unutmamak gerek: Çocuklar bizim gibi günde sadece üç kez değil, 5-6 kez yemeye ihtiyaç duyuyor. Çünkü onların midelerinin kapasiteleri bizden daha küçük. O nedenle sadece sabah, öğlen, akşam ne yiyip içtiklerine dikkat etmeniz yeterli olmuyor. Atıştırma için tercih ettikleri yiyecekleri de yemek programlarının bir parçası olarak düşünmek gerekiyor.

Masada yemeye alıştırın!

Çocuk obezitesi sorununun nedenlerine daha sonra değineceğim ama genel olarak bizim bazı ortak günahlarımız var ve maalesef çocuklarımız da bunlardan payını alıyor! Günahların başında sofra kültürümüzün yavaş yavaş ortadan kalkması, ortak bir masada birlikte yiyecek tüketme alışkanlığının giderek ıskalanması geliyor. Araştırmalar, aileyle ya da arkadaşlarla birlikte masada yemek tüketmenin sağlıklı beslenmenin en önemli parçası olduğunu gösteriyor. Ayakta dururken, yürürken, yatağa uzanmış haldeyken, masa başında bilgisayar oyunlarıyla meşgul ya da ders çalışırken ailenin sıcak ve duygusal ortamından uzak, yalnız, tek başına yiyecek tüketmenin beslenme açısından birçok mahsurları var. Bu tip beslenme en azından kalori tüketimini arttırıyor.

10 temel öneri

1. Yiyecek-içecekleri ödül olarak kullanmayın. Onları çikolata, gazoz, browniyle kandırmayın!
2. Belirli bir besini mutlaka yemeleri konusunda ısrarcı olmayın.
3. Her koşulda olumlu olmaya çalışın. Önerdiğiniz yiyeceğin içeceğin sağlığa faydaları yanında başka özelliklerini de ön plana çıkarın, konuşun, anlatın…
4. Çocuğunuzun hangi yanlışları tekrar tekrar yaptığını belirleyin. Bu yanlışların zamanla azalıp azalmadığını izleyin. Değiştirmek istediğiniz noktaların neler olduğunu saptayın ve üzerine gidin.
5. Kafanızın karıştığı noktalarda doktorunuzla konuşun. Özellikle altı yaş altındaki çocukların beslenmesinde çocuk sağlığı uzmanları en doğru yol göstericiniz olacaktır.
6. Çok fazla şekerli yiyecek tüketmelerine engel olun.
7. Belirli yiyecek içecekleri saklamak ya da yasaklamanın ters tepebileceğini ve çok arzu edilen besinler haline gelebileceğini aklınızdan çıkarmayın.
8. Altı yaş sonrasında porsiyon büyüklüğü kavramını öğretmeye başlayın.
9. Mümkün olduğu kadar işlenmemiş paketlenmemiş doğal hatta organik yiyecek ve içeceklerle beslenmelerine özen gösterin.
10. Sadece evde iyi beslemeniz yetmez, okul ve oyun süreçlerinde neleri yiyip içtiğini de izlemeyi ihmal etmeyin.

 

• Tweet
• Pin It