Kalp-damar sağlığını korumanın temelleri çocukluk çağında atılır. Çocuklara sağlıklı beslenme, düzenli hareket, spor, sigaradan uzak durma alışkanlıkları küçük yaşlarda kazandırılmalıdır. Bilgisayar başında uzun vakitler geçiren, abur cubur yiyen çocuklar kalp hastası olmaya adaydır
Kalbimiz neden hastalanıyor? İyi beslenmediğimiz ya da kaliteli bir yaşam süremediğimiz için mi bu kadar çabuk kalp hastası oluyoruz? Çocuklarımızın gelecekte bir kalp hastası adayı olmalarını engelleyebilir miyiz? Memorial Ankara Hastanesi Kardiyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Oto, kalp sağlığı için uyulması gereken sağlık kuralları hakkında bilgi verdi.
Kalp hastalıkları aileden miras mı kalıyor?
Damar sertliğine bağlı kalp hastalıklarının ortaya çıkmasında anne ve babadan gelen kalıtım mirasının üzerine çevresel etkenlerin de eklenmesi önemli rol oynar. Yani kişinin kalp hastalıklarına yatkınlığı varsa, bu değiştirilemez risk faktörünün üzerine değiştirilebilir çevresel faktörler eklendiğinde; hastalık gün yüzüne çıkar.
HER BESİN GEREKLİ
Kalp hastalıklarının temelleri çocukluk döneminde mi atılıyor?
Bilgisayar başında uzun vakitler geçiren, sürekli abur-cubur yiyen, aşırı şişman çocuklar kalp hastası olmaya adaydır. Aşırı kilolu çocukların erişkin yaşa geldiklerinde şeker hastası olma olasılıklarının yüksek olduğuna dair bilimsel kanıtlar var. Dolayısıyla bugün tüm dünyada görülen şeker hastalığı salgınının da çocukluk çağında başladığı düşünülebilir. Bunun yanında çok tüketilen enerji içecekleri aşırı miktarda alındığında, kalp ritim bozukluklarına ve ani ölüme yol açabilir. Çocukların düzensiz yaşam tarzından ve bu içeceklerden uzak durmaları, kalp ve damar sağlığı açısından çok önemlidir. Kalp-damar sağlığını korumanın temelleri çocukluk çağında atılır. Çocuklara sağlıklı beslenme, düzenli hareket, spor, sigaradan uzak durma alışkanlıkları küçük yaşlarda kazandırılmalıdır. Geçmişte sık görülen çocukluk çağı romatizmasına bağlı kalp hastalıkları bugün çok azalmıştır. Çocukların yanı sıra 35 yaş altındaki genç bireylerde kalpten ölüm nedenleri, ileri yaşlardan farklıdır. Gençlerde kalp ölümleri daha çok kalp kası hastalıkları, kalp kapak hastalıkları ve doğuştan olan kalp hastalıklarına bağlı olarak gelişir. Ayrıca kalbin bazı kalıtsal elektriksel hastalıkları da bu anlamda yaşamı tehdit edici olabilir.
Besin çeşitliliği kalp için önemli mi?
Sağlıklı yaşamın birinci adımı sağlıklı beslenme ile başlar. Sağlıklı beslenmenin temel kuralları, tüketilen kadar enerji almak ve aşırı enerji veren besinlerden uzak durarak vücutta yağ depolanmasını önlemektir. Sağlıklı bir kalbin ilk kuralı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmaktır. Bu nedenle besinlerin içerikleri son derece önemlidir. Yaşamın devamı ve organların düzenli çalışması için bol taze sebze ve meyve, protein, karbonhidrat, yağ ve vitaminleri dengeli bir biçimde tüketmek gerekir. Özellikle lifli besinlerin beslenme programında yer alması sağlık açısından oldukça yararlıdır. Kalp için yararlı olan yağ kaynakları, bitkisel ve balık kaynaklı yağlardır. Haftada en az iki öğün balık tüketimi kalp dostudur. Beslenmede aşırı tuz alımından kaçınmanın özellikle hipertansiyon gelişimini önleyici etkisi vardır. Sağlıklı beslenmede üç ana öğün yanında üç de ara öğün yer almalıdır. Güne dağılmış bir yeme düzeni kilo almayı önler.
DOYMUŞ YAĞLAR
Sağlıksız beslenme alışkanlıkları kalbi neden vuruyor?
Öğün atlamak, obeziteyi tetikleyen en önemli beslenme bozukluğudur. Obezite, kalbin en büyük düşmanı olan değiştirilebilir risk faktörlerinden biridir. Özellikle de karbonhidrat içeriği yüksek şekerli gıdaların aşırı tüketilmesi, fazla kalori alımının kolayca kiloya dönüşmesine yardımcı olur. Aşırı yağlı ve özellikle yağda kızarmış besinler kilo alımını tetiklediği gibi, vücuttaki yağ dengesinin bozulmasına ve damar sertliğine yol açan yağ taneciklerinin kanda artışına da sebep olur. Bu yağ tanecikleri kötü huylu olarak bilinen LDL kolesteroldür. Kanda kolesterol seviyesinin yüksekliği ile damar sertliği arasındaki ilişki, çok sayıda bilimsel çalışmada tekrar tekrar kanıtlanmıştır. İlaç kullanımına gerek kalmaması için sağlıklı ve dengeli beslenerek kan yağlarını normal sınırlarda tutmak hedef olmalıdır.
KADIN VE ERKEK KALBİ FARKLI YAŞLANIR
Kadın kalbi erkek kalbinden farklı mı?
Kadın ve erkek kalbi yapısal ve işlevsel olarak farklılıklar gösterir. Hatta kadın ve erkek kalbinin farklı şekilde yaşlandığı da iddialar arasındadır. Bazı elektriksel özellikleri, kadınları bazı ilaçlara daha duyarlı hale getirir. Kalp kapak hastalıkları, bazı ritim bozuklukları, hipertansiyon gibi hastalıklar kadınlarda daha sık ortaya çıkar. Kalp yetmezliği için takılan üç odacıklı piller gibi bazı tedavilerden kadın kalbi daha çok yarar görür.
KADINLAR HASTALIĞI CİDDİYE ALMIYOR
Kadınlar niçin doktora başvurmakta geç kalıyor?
Kadınlar kalp hastalıkları ortaya çıktığında doktora ya da hastaneye geç başvurmaktadır. Kadınların kalp krizinden olumsuz etkilenmelerinin başlıca nedenleri arasında bu faktör yer almaktadır. Kadınların doktora geç başvurma sebepleri tam olarak bilinmese de; şikayetlerini çok belli etmemeleri, çevreye söylemede gecikmeleri bir neden olabileceği gibi, kadınlarda kalp hastalıklarının belirti vermeden ilerlemesi de diğer bir sebep olarak düşünülebilir. Kadınların kalple ilgili şikayetleri ciddiye almaları, erken dönemde bir uzmana görünmeleri ve tedavi için geç kalmamaları açısından büyük önem taşımaktadır.
MENOPOZ SONRASI BEŞ ALTIN KURALA DİKKAT!
Menopoz dönemi ve sonrası kalp damar hastalıkları riski önlenebilir mi?
Beş adımda önlenebilir:
1. Kilo almayarak: Menopoz sonrası kilo alma eğilimi artacağından daha az kalori almak ve daha fazla hareket etmek temel prensip olmalı.
2. Kesinlikle sigara içmeyerek: Günde bir tane bile olsa sigara içilmemeli.
3. Kan basıncını sık sık kontrol ettirerek: Kadınlar menopoz sonrası dönemde kan basıncını düzenli olarak kontrol ettirmeli ve yüksekse doktorun vereceği ilaçlarla kontrol altında tutmalı.
4. Kolesterol yani kan yağlarını düşürerek.
5. Düzenli egzersiz yaparak ve hareketli bir yaşam şekli benimseyerek.