Hayır demek sizin için zor mu? Her zaman başkalarına iyi görünmeye çalışıyor ve bunu yaparken de fazlasıyla verici mi davranıyorsunuz? Hayır diyememek sizi strese mi sokuyor? Hayır demeyi öğrenmek istiyor ama hayır demenin yollarını bir türlü bulamıyor musunuz?
Yalnız değilsiniz. Eskiden ben de önemli bir işim olsa bile hayır diyemediğim için bu işimi erteleyip, benden istenilen şeyi yapıyordum. Ama zamanla, bunu yapmanın ne kendime ne de karşımdaki kişiye faydalı olmadığının farkına vardım ve küçük adımlarla, önceliğim olmayan şeylere daha fazla “hayır” deme alışkanlığı edindim.
Hayır demeyi öğrenmek için, öncelikle bizi neyin alıkoyduğunu anlamamız gerekiyor. Aşağıdaki maddeler, insanların genellikle hayır diyememe nedenlerini oluşturuyor:
Yukarıdaki maddelerden bazılarına bile “Aaa evet ben de bunu yaşıyorum” dediyseniz, kesinlikle yalnız değilsiniz. Bunları ben de yaşadım. Ama iş ve özel yaşamımda zaman içerisinde şunu deneyimledim: Gerçekten yapabileceklerine “evet” demek, yapamayacaklarına “hayır” demek, korkulduğu gibi sonuçları olan bir durum değil. Yukarıda sıraladığım maddelerin hiçbirinin olması gerekmiyor sırf “hayır” diyoruz diye.
Aslında burada önemli olan, nasıl “hayır” dediğiniz. Sonuç olarak herkesin olduğu gibi, sizin de kendi öncelikleriniz ve ihtiyaçlarınız var. Hayır demek, kendi zamanınıza ve alanınıza verdiğiniz değeri onurlandırır. Hayır demenin yolları pek çok farklı durumda farklı bir yöntem olarak uygulanabilir.
Öncelikle şunu aklınızdan çıkarmamanız gerekiyor: Hayır deme korkusu, sadece beynimizde olan bir durum.
Eğer nasıl hayır demeniz gerektiğinden emin değilseniz, duruma göre aşağıdaki 7 farklı “hayır” deme şeklini kullanabilirsiniz:
1. “Şu sıralar başka önceliklerim olduğu için bunu yapamayacağım”
Eğer sizden istenileni yapamayacak kadar meşgulseniz, yukarıdaki cümleyi kullanabilirsiniz. Eğer durumu daha da kolaylaştıracaksa, şu an üzerinde çalıştığınız konudan karşınızdakine bahsedebilir, durumunuzu daha iyi anlamasını sağlayabilirsiniz.
2. “Şu an bir şey üzerinde çalıştığım için çok da iyi bir zaman değil. X saat sonra tekrar konuşsak olur mu?”
Bir şey üzerinde çalışırken, bir başkasının sizden yardım talep etmesi, sıklıkla karşılaşılan bir durum. Geçici olarak bu talebi ertelemek istiyorsanız, yukarıdaki cümleyi kullanabilirsiniz. Önce, şu an başka bir şey üzerinde çalıştığınızı belirtebilir, sonra da bu konuda yardımcı olacağınızı göstermek için, buluşmak üzere bir zaman önerebilirsiniz.
3. “Kabul etmeyi çok isterdim ama…”
Tüm bu yazı boyunca dürüstlüğün hakim olması gerektiğini unutmayalım. Belli bir teklifi gerçekten kabul etmek istiyorsunuz, ama edemeyecek durumdaysanız, kibarca “hayır” demek için yukarıdaki cümleyle başlayabilirsiniz.
4. “Önce biraz düşüneyim, sonra sana cevap veririm.”
Bu cümle, “hayır” demekten çok, “belki” demek anlamına geliyor. Eğer size teklif edilen şey ilginizi çekiyorsa ama henüz “evet” demek istemiyorsanız, bu cümleyi kullanabilirsiniz. Bazen modumuz çok iyi ya da çok kötü olabiliyor. Bu gibi zamanlarda cevap vermek objektif olmayacağı için, bu tarz bir cevabı kullanabilir, iyice düşündükten sonra cevabınızı verebilirsiniz.
5. “Bu teklif şu an benim ihtiyaçlarımla örtüşmüyor, ancak aklımda tutacağımdan emin olabilirsin.”
Eğer birisi size bir fırsatla geliyorsa ve şu an aradığınız şey o değilse, direkt olarak bunun şu an ihtiyaçlarınızla örtüşmediğini söyleyin ki konuşma uzamasın. Aklınızda tutacağınızı söyleyerek de gelecek fırsatlara açık olduğunuzu belirtiyorsunuz.
6. “Bu konuda sana yardımcı olabilecek en doğru kişi ben değilim. Neden X kişisi ile görüşmüyorsun?”
Eğer fazla bir katkı sağlayamayacağınız bir konuda sizin yardımınız isteniyorsa, yanlış kişiden istediklerini belirtmelisiniz. Eğer bu konuya daha uygun kişiyi tanıyorsanız, o kişiye yönlendirme yapabilirsiniz. Hatta mümkünse bir kaç alternatif isim verin ki insanlar tek kişiye ulaşamadıklarında ortada kalmasınlar.
7. “Hayır, yapamam.”
“Hayır” demenin en düz ve en basit hali. Beynimizde “hayır” deme konusunda pek çok engel barındırıyoruz. Bu engeller genellikle kendi yaratımlarımız ve aslında yoklar. “Hayır” demek için çok fazla düşünmeyin ve bazen de direkt olarak “hayır” demeyi deneyin. Bunu yaptıktan sonra, karşılaştığınız tepkinin aslında hayal ettiğinizin yarısı kadar olmadığını bile göreceksiniz.
İhtiyaçlarınızla örtüşmeyen taleplere “hayır” demeyi öğrendikten sonra, bunu bir kere başardıktan sonra, ne kadar kolay ve aslında her iki tarafın da daha çok işine yaradığını göreceksiniz.
Kendinize, kendi işinize ve sizin için çok daha önemli olan şeylere daha fazla zaman ayıracaksınız.
Başkalarına “evet” derken, kendinize “hayır” demediğinizden emin olmalısınız. – Paulo Coehlo